Tao Te King

Capítulo 54
Texto Original
善建者不拔,善抱者不脫,
子孫以祭祀不輟。
修之於身,其德乃真;
修之於家,其德乃餘;
修之於鄉,其德乃長;
修之於國,其德乃豐;
修之於天下,其德乃普。
故以身觀身,以家觀家,
以鄉觀鄉,以國觀國,
以天下觀天下。
吾何以知天下然哉?以此。
Shàn jiàn zhě bù bá, shàn bào zhě bù tuō, zǐ sūn yǐ jì sì bù chuò. Xiū zhī yú shēn, qí dé nǎi zhēn; xiū zhī yú jiā, qí dé nǎi yú; xiū zhī yú xiāng, qí dé nǎi zhǎng; xiū zhī yú guó, qí dé nǎi fēng; xiū zhī yú tiān xià, qí dé nǎi pǔ. Gù yǐ shēn guān shēn, yǐ jiā guān jiā, yǐ xiāng guān xiāng, yǐ guó guān guó, yǐ tiān xià guān tiān xià. Wú hé yǐ zhī tiān xià rán zāi? Yǐ cǐ.
Traducción al Español

Quien sabe plantar bien, no teme que lo plantado sea arrancado.
Quien sabe abrazar bien, no teme que se le suelte.
Hijos y nietos le ofrecerán sacrificios sin cesar.

Si cultivas el Tao en tu persona, tu virtud será verdadera.
Si lo cultivas en tu familia, tu virtud será sobrada.
Si lo cultivas en tu pueblo, tu virtud será duradera.
Si lo cultivas en el reino, tu virtud será abundante.
Si lo cultivas en el mundo, tu virtud será universal.

Por eso, mira a la persona por la persona,
mira a la familia por la familia,
mira al pueblo por el pueblo,
mira al reino por el reino,
mira al mundo por el mundo.

¿Cómo sé yo que el mundo es así? Por esto mismo.

Sabiduría Profunda
1. Raíces Profundas y Estabilidad

La verdadera fortaleza no reside en la rigidez externa, sino en la profundidad de nuestras raíces espirituales y emocionales. Lao Tse utiliza la metáfora de "plantar bien" para enseñarnos que lo que nace de una conexión auténtica con el Tao es inamovible, no por fuerza bruta, sino por integración natural. En nuestra cultura, valoramos lo que perdura, como un olivo milenario que resiste sequías y vientos porque sus raíces buscan lo profundo de la tierra. Cuando nuestras acciones y relaciones se basan en la verdad interior y no en las apariencias, se vuelven indestructibles y capaces de nutrir a las generaciones futuras.

Piensa en la pasión del flamenco: el "duende" no se puede fingir ni forzar; surge de una raíz emocional auténtica que conmueve porque es real. Del mismo modo, una amistad que ha superado décadas no necesita contratos para mantenerse unida; está "bien abrazada" por el afecto genuino y la historia compartida.

2. El Efecto Dominó de la Virtud

El cambio real nunca se impone desde arriba hacia abajo; siempre irradia desde el centro del individuo hacia el universo entero. Este capítulo describe círculos concéntricos de influencia: primero uno mismo, luego la familia, la comunidad, la nación y finalmente el mundo. No podemos esperar armonía en la sociedad si hay caos en nuestros hogares; la "Virtud" (De) es una energía excedente que se desborda naturalmente cuando estamos plenos. Es como el calor de un hogar en invierno: si el fuego está vivo en el centro, calienta toda la casa y acoge a quien entra por la puerta.

Imagina a una abuela cuya paz y cariño al cocinar une a toda la familia en la mesa del domingo, disolviendo conflictos sin decir una palabra. O considera cómo un solo vecino amable y servicial puede transformar el ambiente frío de un bloque de pisos en una comunidad vibrante y solidaria.

3. La Observación Fractal

Para comprender la inmensa complejidad del mundo, no necesitamos teorías abstractas, sino observar con honestidad la simplicidad de lo cercano. Lao Tse nos invita a usar una "mirada fractal": entender el macrocosmos observando el microcosmos, pues las mismas leyes que rigen el corazón humano rigen los imperios. "Mirar a la familia por la familia" significa ver la realidad tal cual es, sin proyectar nuestros deseos, miedos o juicios sobre ella. Esta observación directa nos da una sabiduría práctica y terrenal, permitiéndonos conocer el estado del mundo simplemente mirando nuestro propio entorno con claridad.

Un buen agricultor no necesita recorrer todo el campo para saber si la cosecha será buena; le basta con examinar con atención una sola vid y la calidad de la tierra. Igualmente, podemos entender la salud ética de una empresa simplemente observando cómo se tratan entre sí los empleados en la pausa del café.

Aplicación en la Vida
Caso 1: Hábitos Sostenibles

El Problema: A menudo intentamos mejorar nuestra vida con cambios radicales y forzados, como dietas extremas o rutinas de ejercicio agotadoras que abandonamos a las pocas semanas. Nos centramos en la fuerza de voluntad y la apariencia externa, lo que genera frustración y un ciclo constante de fracaso porque la raíz del cambio es superficial y frágil.

La Solución Taoísta: Aplica el principio de "lo que bien se planta no se arranca". En lugar de cambios drásticos, cultiva pequeños rituales que nazcan del amor propio, como un paseo tranquilo al atardecer o disfrutar conscientemente de una comida sana. Si el hábito echa raíces en tu bienestar real y no en la obligación, perdurará en el tiempo. Cuida tu jardín interior con paciencia y constancia, y la salud florecerá naturalmente.

Caso 2: Armonía Familiar

El Problema: En las reuniones familiares o cenas con amigos, el ambiente se tensa cuando intentamos imponer nuestras opiniones o juzgar las decisiones de los demás. Queremos "arreglar" a nuestros parientes o criticar sus vidas, creando resistencia y distancia emocional en lugar de cercanía. Olvidamos que la verdadera unión no se logra mediante el control o la crítica.

La Solución Taoísta: Practica el "cultivar en la familia" empezando por tu propia serenidad. No intentes corregir a nadie; simplemente ofrece tu presencia cálida y una escucha sin juicios. Sé el ancla de calma en la sobremesa. Cuando tu virtud es "sobrada" y generosa, creas un espacio seguro donde los demás se sienten "bien abrazados". Esta aceptación incondicional fortalece los lazos invisibles que mantienen unida a la familia mucho más que cualquier consejo no solicitado.

Caso 3: Liderazgo Ético

El Problema: Un líder empresarial o comunitario está obsesionado con la expansión rápida y la imagen pública, descuidando la cultura interna de su equipo. Se enfoca en los números globales mientras sus empleados cercanos se sienten desmotivados, ignorados y desconectados de la misión. Esta desconexión interna amenaza con derrumbar toda la estructura ante la primera crisis.

La Solución Taoísta: Recuerda que la virtud debe ser abundante en el origen para extenderse. Antes de mirar al mercado global, "mira al pueblo por el pueblo": cuida a tu equipo inmediato con integridad y respeto humano. Si construyes una comunidad interna sólida basada en la confianza, esa energía positiva se expandirá inevitablemente hacia los clientes y la sociedad. El éxito duradero es un reflejo de la salud interna de la organización, no solo de su marketing.

Tao Te Ching

Library of Wisdom

Beginner's Guide to the Tao

The Tao Te Ching (The Book of the Way and Virtue) is a fundamental text of ancient wisdom. Comprising 81 short poetic chapters, it isn't meant to be read like a novel, but savored like tea. It explores the nature of the 'Tao' — the essential, unnameable flow of the universe.

What is The Tao?
Think of the Tao as the 'Flow' of the universe. It isn't a god to worship, but the natural rhythm behind all things. When you align your life with this flow, struggle disappears and clarity returns.
The Art of Wu Wei
Wu Wei means 'Effortless Action.' It doesn't mean being lazy; it means acting at the right moment without forcing outcomes. Like a sailor using the wind, stop fighting the current and you will go further.
How to Use This Library
These 81 verses are meant to be felt, not just read. Don't binge them. Select one tile below that calls to you today. Read it, breathe, and let the wisdom settle in your mind like steeping tea.

"Profound wisdom, simplified for modern life. We believe wisdom should flow like water—clear and reachable."

We have created the most accessible, easy-to-understand interpretations available on the web. No riddles, just clarity.
The 81 Verses
Verse 1
Wisdom of Chapter 1 Read Now
Verse 2
Wisdom of Chapter 2 Read Now
Verse 3
Wisdom of Chapter 3 Read Now
Verse 4
Wisdom of Chapter 4 Read Now
Verse 5
Wisdom of Chapter 5 Read Now
Verse 6
Wisdom of Chapter 6 Read Now
Verse 7
Wisdom of Chapter 7 Read Now
Verse 8
Wisdom of Chapter 8 Read Now
Verse 9
Wisdom of Chapter 9 Read Now
Verse 10
Wisdom of Chapter 10 Read Now
Verse 11
Wisdom of Chapter 11 Read Now
Verse 12
Wisdom of Chapter 12 Read Now
Verse 13
Wisdom of Chapter 13 Read Now
Verse 14
Wisdom of Chapter 14 Read Now
Verse 15
Wisdom of Chapter 15 Read Now
Verse 16
Wisdom of Chapter 16 Read Now
Verse 17
Wisdom of Chapter 17 Read Now
Verse 18
Wisdom of Chapter 18 Read Now
Verse 19
Wisdom of Chapter 19 Read Now
Verse 20
Wisdom of Chapter 20 Read Now
Verse 21
Wisdom of Chapter 21 Read Now
Verse 22
Wisdom of Chapter 22 Read Now
Verse 23
Wisdom of Chapter 23 Read Now
Verse 24
Wisdom of Chapter 24 Read Now
Verse 25
Wisdom of Chapter 25 Read Now
Verse 26
Wisdom of Chapter 26 Read Now
Verse 27
Wisdom of Chapter 27 Read Now
Verse 28
Wisdom of Chapter 28 Read Now
Verse 29
Wisdom of Chapter 29 Read Now
Verse 30
Wisdom of Chapter 30 Read Now
Verse 31
Wisdom of Chapter 31 Read Now
Verse 32
Wisdom of Chapter 32 Read Now
Verse 33
Wisdom of Chapter 33 Read Now
Verse 34
Wisdom of Chapter 34 Read Now
Verse 35
Wisdom of Chapter 35 Read Now
Verse 36
Wisdom of Chapter 36 Read Now
Verse 37
Wisdom of Chapter 37 Read Now
Verse 38
Wisdom of Chapter 38 Read Now
Verse 39
Wisdom of Chapter 39 Read Now
Verse 40
Wisdom of Chapter 40 Read Now
Verse 41
Wisdom of Chapter 41 Read Now
Verse 42
Wisdom of Chapter 42 Read Now
Verse 43
Wisdom of Chapter 43 Read Now
Verse 44
Wisdom of Chapter 44 Read Now
Verse 45
Wisdom of Chapter 45 Read Now
Verse 46
Wisdom of Chapter 46 Read Now
Verse 47
Wisdom of Chapter 47 Read Now
Verse 48
Wisdom of Chapter 48 Read Now
Verse 49
Wisdom of Chapter 49 Read Now
Verse 50
Wisdom of Chapter 50 Read Now
Verse 51
Wisdom of Chapter 51 Read Now
Verse 52
Wisdom of Chapter 52 Read Now
Verse 53
Wisdom of Chapter 53 Read Now
Verse 54
Wisdom of Chapter 54 Read Now
Verse 55
Wisdom of Chapter 55 Read Now
Verse 56
Wisdom of Chapter 56 Read Now
Verse 57
Wisdom of Chapter 57 Read Now
Verse 58
Wisdom of Chapter 58 Read Now
Verse 59
Wisdom of Chapter 59 Read Now
Verse 60
Wisdom of Chapter 60 Read Now
Verse 61
Wisdom of Chapter 61 Read Now
Verse 62
Wisdom of Chapter 62 Read Now
Verse 63
Wisdom of Chapter 63 Read Now
Verse 64
Wisdom of Chapter 64 Read Now
Verse 65
Wisdom of Chapter 65 Read Now
Verse 66
Wisdom of Chapter 66 Read Now
Verse 67
Wisdom of Chapter 67 Read Now
Verse 68
Wisdom of Chapter 68 Read Now
Verse 69
Wisdom of Chapter 69 Read Now
Verse 70
Wisdom of Chapter 70 Read Now
Verse 71
Wisdom of Chapter 71 Read Now
Verse 72
Wisdom of Chapter 72 Read Now
Verse 73
Wisdom of Chapter 73 Read Now
Verse 74
Wisdom of Chapter 74 Read Now
Verse 75
Wisdom of Chapter 75 Read Now
Verse 76
Wisdom of Chapter 76 Read Now
Verse 77
Wisdom of Chapter 77 Read Now
Verse 78
Wisdom of Chapter 78 Read Now
Verse 79
Wisdom of Chapter 79 Read Now
Verse 80
Wisdom of Chapter 80 Read Now
Verse 81
Wisdom of Chapter 81 Read Now